Tamamlanmış Projeler

GEF Uygulayıcı Birimi/Geliştirilmiş İmkanları olan Yürütücü Ajans: Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı

GEF ulusal operasyonel merkezinin adı ve destek mektubunun imzalandığı tarih (destek mektubunun kopyası eklenecektir):

Destek mektubu imza tarihi:       19 August 2002

Proje Hedefleri, Faaliyetleri ve Beklenen Çıktıların Özeti

Projenin Hedefi:

Teklif edilen Etkinleştirici Faaliyetlerin (EF) genel hedefi KOK yönetimi için Ulusal Uygulama Planı (UUP)’nin hazırlanması amacıyla ulusal kapasite ve yeteneklerin güçlendirilmesidir. Bu plan, politika ve stratejik kararlar için temel ve gerekli bilgi düzeyini sağlayacak ve Stockholm Konvansiyonu’nun hükümlerini karşılamak amacıyla Türkiye’nin üstlenmesi gereken öncelikli faaliyetleri belirleyecektir. Plan Taraflar Konferansına (TK) gönderilmeden önce bütün paydaşlar tarafında onaylanacaktır.

Proje Faaliyetleri:

Proje Faaliyetleri GEF’in “KOK’lara ilişkin İlişkin Stockholm Sözleşmesinin için Etkinleştirici Faaliyetler Başlangıç Rehberi”nde genel çerçevesi verilen ve bu teklif belgesinde detaylı olarak açıklanan adım adım bir süreç takip edecektir.

Özetle bu faaliyetler sonucunda:

• KOK üretimi, ticareti, depolanması, kullanımı ve kasıtsız salıverilmesini tespit eden ve miktarını belirleyen sürdürülebilir bir ulusal envanter sistemi kurulacaktır (Madde 3, 5, 6, 9, 10);
•  KOK yönetimi ve izlenmesine ilişkin yasal, kurumsal ve teknik kapasite değerlendirilecektir;
•  KOK kullanımının ve azaltımının sosyo-ekonomik sonuçlarının değerlendirilmesi ve bilgi değişimi ve eğitim yolu ile paydaşlar arasında KOK’larla ilgili risklere ilişkin farkındalık yaratılacak, böylece alternatif kimyasalların (muadiller) tespit edilmesi ve kullanıma sorulacaktır (Madde 9, 10);
•  Ön envanterlerden ve değerlendirmelerden Türkiye’nin öncelikli olarak atması gereken adımların tespit edilecektir,
•  Madde 7 uyarınca, Ulusal Uygulama Planı için onayı hazırlanacak ve alınacaktır.

Projeden Beklenen Çıktılar:

Türkiye’nin Stockholm Sözleşmesi kapsamında yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için bir Ulusal Plan (UUP) UUP’yi uygulama ve COP’e rapor verme şartlarının yerine getirilmesi için ulusal kapasite ve yeteneklerin oluşturulması.

Proje süresi, maliyeti ve uygulayıcı kurum
Proje süresi:  2 yıl
Tahmini toplam bütçe: 469,700 ABD$
GEF’ten istenen miktar: 469,700 ABD$
Teklifi gönderen kuruluşa ait bilgiler: UNIDO Birleşmiş Milletlerin sınai kalkınma konusunda uzmanlaşmış bir kuruluşudur. UNIDO’nun gelişmekte olan ve geçiş ekonomileri olan ülkelerdeki sanayinin ekonomik ve çevresel performansını geliştirmek için köklü programları vardır. Kuruluş, kimyasallar, kağıt hamuru ve kağıt, çimento ve tekstil gibi çok çeşitli endüstri dalında önemli düzeyde bilgiye sahiptir. Kuruluş diğerlerinin yanı sıra, pestisit formüle edilmesi ve KOK yan ürünleri kasıtsız jenerasyonu konularında tanınmıştır.

UNIDO, Stockholm Sözleşmesinin hazırlanmasını sağlayan hükümetler arası müzakerelere giden aşağıdaki Ajanslararası İşbirliği etkinliklerine katılmıştır:

• 1995’de Vancouver, Kanada’da ve Manila’da, 1996’da Filipinlerde gerçekleştirilen uluslararası toplantılar;
• Kimyasal Güvenliği Üzerine Hükümetlerarası Forum (IFCS) ve Kimyasalların Güvenilir Yönetimi İçin Kuruluşlar Arası Program (IOMC) toplantıları;
• Bazı KOK’lara ilişkin Uluslararası Eylemlerin Uygulanmasına yönelik bir Uluslararası Yasal Bağlayıcı Araç için yapılan Hükümetlerarası Müzakere Komitesi (INC) toplantıları.

UNIDO, GEF projelerini uygulamak üzere genişletilmiş imkanları olan uygulayıcı bir ajanstır ve 2001 yılında GEF KOK’lara İlişkin Ajanslar Arası Görev Gücünün bir üyesi olmuştur. Etkinleştirici faaliyet tekliflerini GEF’e doğrudan göndermek üzere yetkilendirilmiştir. Bugüne kadar UNIDO tarafından sunulan 28 EF teklifi onaylanmıştır.

UNIDO ve ortakları

• KOK’ların ortadan kaldırılması için en iyi teknolojilerin tespit edilmesi,
• Tanımlanan KOK’lar için muadil olarak alternatif maddelerin tespit edilmesi ve değerlendirilmesi,
• KOK’ların yönetimi ile ilgilenen hükümet birimleri, sanayi ve sivil toplum için yasal ve sosyal boyutlara yönelik uygun yaklaşımların tespit edilmesi amaçları ile bir dizi teklif sunmuştur ve bu projeleri yürütmektedirler:

UNIDO’nun, Trieste, İtalya’daki Uluslararası Bilim ve İleri teknoloji Merkezi (ICS), KOK’lara ilişkin bir eğitim programı hazırlamıştır ve bu programı gelişmekte olan ülkelerin ulusal memurları için uygulamaktadır.

GEF Uygulayıcı Birimi/Geliştirilmiş İmkanları olan Yürütücü Ajans’ına teklifin gönderildiği tarih: 19 Ağustos 2002
Proje önerisinin GEF Sekreteryasına gönderildiği tarih: 24 Ekim 2002
Teklifin onaylandığı tarih: 17 Aralık 2002
GEF Ajansı Onay Tarihi: 19 Şubat 2003
Projenin Durumu: IA Onaylı
Uygulamanın Durumu: Proje tamamlanmıştır.

İlk Ulusal Uygulama Planı ilk 12 KOKların stoklarını, ticaretini ve envanterini belirlemek için yapılmıştır. Bu projede kimyasalların önceliklendirilmesi yapılmış, risk profilleri ve bertaraf teknikleri geliştirilmiştir.
Yeni Proje aynı çalışmaların yeni 10 KOK için yapılmasını ve ilk Ulusal Uygulama Planını gözden geçirilmesini hedeflemektedir

Projenin başlıca amaçları şunlardır: Koordinasyon mekanizmalarının ve proje organizasyonun, yönetsel yapıların ve onaylanmış bir çalışma planının oluşturulması, bir KOK envanterinin çıkarılması, gerekli ulusal altyapının ve amaçların gerçekleştirilmesi için gerekli kapasitelerin oluşturulması, uygulama öncelikleri ve konularının belirlenmesi, bu aşamanın çıktısı ile, Ulusal Önceliklerin Belirlenmesi, Ulusal Uygulama Planının (NIP) ve KOKlar için özel eylem planları (uzman değerlendirmeleri dahil) oluşturulmasıdır, Ulusal Uygulama Planının ilgili kuruluşlar ve gruplar düzeyinde onay görmesi için Onaylama Çalıştayının oluşturulmasıdır.

Envanterin çıkarılması ve Ulusal Uygulama Planının (NIP) hazırlanmasında çok sayıda uzman ile kurum ve kuruluş, bakanlık, üniversite, ile sivil toplum kuruluşu temsilcileri görev alacaktır.

Proje Aşamaları

Ulusal Yönlendirme Komitesi

Kurumsal ve Yasal Çalışma Grubunda yer alacak kuruluşların ilgili bölümlerindeki uzman kişilerden oluşacaktır ve Ulusal Uygulama Planı’nın değerlendirilmesi ve güncellenmesi süresince bir üst kurul olarak görev alacaktır. Komite aşağıdaki kurumların temsilcilerinden oluşacaktır.

• Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (Kimya Sanayi Şubesi)
• Ekonomi Bakanlığı (İhracat Genel Müdürlüğü)
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Enerji İşleri Genel Müdürlüğü)
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü)
• Sağlık Bakanlığı (Türkiye Halk Sağlığı Kurumu)
• Ekonomi Bakanlığı (Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü)
• Ekonomi Bakanlığı (İthalat Genel Müdürlüğü)
• Kalkınma Bakanlığı
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (Gümrükler Genel Müdürlüğü)

Proje Çalışma Grupları

• Yönetim Çalışma Grubu (Endüstriyel KOKlar çalışmalarını da bu grup gerçekleştirecek)
• Pestisitler
• PCB
• Kasıtsız Üretim KOKlar
• PFOS
• PBDE

Projenin genel hedefi, Avrupa Birliği (AB) Kalıcı Organik Kirleticiler Tüzüğü’ne uyumlu olarak, yasaklama, azaltım ve salınım engelleme yolları ile kalıcı organik kirleticiler (KOK) ve bunların atıklarının olumsuz etkilerinden insan sağlığı ve çevreyi korumaktır.

Projenin amacı, sosyal ve ekonomik etkiler dikkate alınarak ulusal ve bölgesel düzeyde Türkiye’de AB KOK Tüzüğü’nün etkin bir şekilde uygulanması için gerekli kapasiteyi sağlamaktır.

Proje faaliyetleri 850/2004/EC sayılı KOK Tüzüğü’nün etkin bir şekilde uygulanması için kurumsal ve teknik kapasitenin güçlendirilmesi odaklı olarak gerçekleştirilmiştir. Bütçesi 1.000.000 Avro olan POPs Projesi Haziran 2013 tarihinde başlamış ve 24 ay sürmüştür.

Projenin Ana Bileşenleri:

1. KOK Tüzüğü’nün etkin bir şekilde uygulanması için kurumsal ve teknik kapasitenin belirlenmesi ve güçlendirilmesi
2. KOK Tüzüğü’nün etkin bir şekilde uygulanması için gerekli adımların oluşturulması
3. KOK Tüzüğü’nün uygulanmasında ulusal ve sektörel etkilerin belirlenmesi

Projenin Temel Faaliyetleri:
• Açılış Semineri
• Eğiticilerin Eğitimi Programı
• Çalıştaylar
• Bilgilendirme Seminerleri
• Çalışma Ziyaretleri
• Yasal Boşluk ve GTFZ Analizlerinin Hazırlanması
• Taslak Mevzuatın Hazırlanması
• Ulusal Uygulama Planının Güncellenmesi
• Sektörel Etki Analizinin Hazırlanması
• Düzenleyici Etki Analizinin Hazırlanması
• Proje Broşürü
• Proje Web Sitesi
• Kapanış Semineri